## فرونشست زمین، بحرانی که ایران را تهدید می‌کند
> براساس جدیدترین مطالعات، ۳.۵ درصد از مساحت کشور در حال فرونشست است. به گفته محققان، استان کرمان نرخ فرونشست وحشتناکی را تجربه می‌کند و نرخ فرونشست در این منطقه، بیش از ۳۵ سانتی‌متر در سال ثبت شده است.
فرونشست زمین، پدیده‌ای ناشی از افت سطح آب‌های زیرزمینی است. این پدیده در اثر برداشت بیش از حد آب‌های زیرزمینی رخ می‌دهد و به تدریج باعث نشست زمین و ایجاد ترک‌های عمیق می‌شود.
بر اساس مطالعه‌ای که امسال توسط محققان ایرانی در دانشگاه لایبنیتس هانوفر و مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان انجام شد، ایران با چالش جدی کاهش منابع آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین مواجه است. این مطالعه نشان می‌دهد که بخش‌های گسترده‌ای از ایران تحت تاثیر منفی استخراج آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین قرار گرفته است.
در این پژوهش با استفاده از پردازش حدود شش هزار تصویر ماهواره‌ای بین سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹، عوارض ناشی از استخراج آب‌های زیرزمینی در سراسر ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ۳.۵ درصد از مساحت کشور در حال فرونشست است و “استخراج آب‌های زیرزمینی به‌منظور آبیاری” علت اصلی آن است.
نرخ فرونشست زمین در ایران، در میان بالاترین رتبه‌های جهان قرار دارد و ایران در این زمینه رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. بسیاری از استان‌های کشور، به ویژه در بخش‌های توسعه‌یافته، با خطر شدید فرونشست و آسیب جبران‌ناپذیر به مخازن آب زیرزمینی خود مواجه هستند.
بر اساس این مطالعه، بعضی از سفرههای آب زیرزمینی در ایران به طور کامل از بین رفته‌اند یا در معرض نابودی کامل قرار دارند. احیای این منابع آب بسیار دشوار و تقریباً ناممکن شده است.
به گفته محققان، این استخراج ناپایدار آب‌های زیرزمینی، در آینده‌ای نه چندان دور، تقریباً ۹۰ درصد جمعیت کشور را با بحران آب مواجه می‌کند.
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در اثر برداشت بیش از حد آب‌های زیرزمینی، مناطق وسیعی در کشور با نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی‌متر در سال مواجه هستند. این پدیده می‌تواند صدها تا هزاران سال طول بکشد تا شرایط به حالت اولیه برگردد. فرونشست زمین بر زیرساخت‌هایی مانند فرودگاه‌ها، جاده‌ها و راه آهن تأثیر می‌گذارد.
مهدی معتق، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان، استان کرمان را منطقه‌ای با نرخ فرونشست وحشتناک می‌داند. این اتفاق در اثر آبیاری مزارع پسته با آب‌های زیرزمینی رخ می‌دهد. داده‌ها نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در کرمان، بیش از ۳۵ سانتی‌متر در سال ثبت شده است.
علاوه بر کرمان، استان خراسان رضوی، در فاصله دشت مشهد به چناران جزو مناطقی است که بدترین وضعیت فرونشست زمین را دارد. بعد استان فارس، استان تهران و پس از آن استان‌های اصفهان، البرز، یزد و بخش‌هایی از استان همدان مناطقی هستند که در معرض این خطر قرار دارند.
