استان یزد با ۴۶ واحد مرغ تخم‌گذار و ظرفیت بیش از ۳.۲ میلیون قطعه، روزانه حدود ۱۲۰ تن تخم‌مرغ تولید می‌کند؛ رقمی که تقریباً دو برابر نیاز داخلی استان (۵۳ تن در روز) است و مازاد آن به‌ویژه به استان‌های جنوبی و شرقی کشور صادر می‌شود. این موقعیت نه تنها یزد را در صدر تولید و صادرات تخم‌مرغ قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند به محور سیاست‌گذاری‌های اشتغال، سلامت و توسعه کشاورزی پایدار در منطقه تبدیل شود.
چرا تخم‌مرغ اهمیت راهبردی دارد
تخم‌مرغ ترکیبی از پروتئین با کیفیت بالا، ویتامین‌ها و میکرونوترینت‌هاست؛ منبعی کم‌هزینه و در دسترس که نقش مهمی در امنیت غذایی ایفا می‌کند. افزایش سرانه مصرف از ۱۱ به ۱۵ کیلوگرم در سال نشان می‌دهد خانواده‌ها به ارزش تغذیه‌ای آن پی برده‌اند؛ به‌ویژه برای گروه‌های حساس مانند کودکان در سن رشد و زنان باردار که تخم‌مرغ می‌تواند به‌عنوان مکمل تغذیه‌ای مفید عمل کند. علاوه بر این، تولید تخم‌مرغ معمولاً اثر زیست‌محیطی کمتری نسبت به برخی منابع پروتئینی دیگر دارد و می‌تواند بخشی از راه‌حل تغذیه پایدار باشد.
فرصت‌های اقتصادی و توسعه‌ای در استان
وجود مازاد تولید در یزد را می‌توان به مجموعه‌ای از فرصت‌های اقتصاد محلی بدل کرد:
- تقویت زنجیره ارزش: ایجاد واحدهای بسته‌بندی و فرآوری (پاستوریزه، پودر تخم‌مرغ، محصولات آماده مصرف) برای افزایش ارزش افزوده و کاهش ضایعات؛
- توسعه بازارهای صادراتی و منطقه‌ای با برندینگ استانی و استانداردسازی کیفیت برای افزایش درآمد تولیدکنندگان محلی.
این دو محور می‌توانند اشتغال پایدار در مناطق روستایی و نیمه‌صنعتی یزد را تقویت کرده و درآمد کشاورزان را افزایش دهند.
چالش‌ها و توصیه‌های فنی
برای تبدیل ظرفیت فعلی به توسعه پایدار، لازم است چند نقطه ضعف مدیریت شود: تضمین کیفیت و بهداشت محصولات، کنترل بیماری‌ها در مرغداری‌ها، مدیریت پسماند و کاهش مصرف آب و نهاده‌ها. سیاست‌هایی مانند حمایت از نوسازی مرغداری‌ها، اعطای تسهیلات برای سرمایه‌گذاری در واحدهای فرآوری و ایجاد سامانه‌های مشاوره فنی می‌تواند به افزایش بهره‌وری و پایداری کمک کند.
پیامدهای اجتماعی و بهداشتی
با افزایش مصرف سرانه، جامعه از مزایای سلامت عمومی بهره‌مند می‌شود؛ اما لازم است اطلاع‌رسانی صحیح درباره شرایط نگهداری و پخت درست تخم‌مرغ همراه شود تا ریسک‌های مرتبط با آلودگی کاهش یابد. همچنین توجه به عدالت دسترسی—اطمینان از اینکه تمام اقشار بتوانند از این منبع پروتئینی بهره‌مند شوند—باید در استراتژی‌های توزیع لحاظ گردد.
جمع‌بندی
یزد امروز در جایگاهی قرار دارد که می‌تواند الگوی موفقی از تولید مبتنی بر منابع محلی، توسعه زنجیره ارزش و ارتقای امنیت غذایی باشد. تحقق این چشم‌انداز مستلزم هماهنگی بین دستگاه‌های تولیدی، پشتیبانی فنی و سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی است تا تخم‌مرغ از کالای خام به محرکِ اقتصادی، اشتغال و تغذیه پایدار در استان و منطقه تبدیل شود.
About the Author
محمدرضا صبوری، از روزنامه‌نگاران باسابقه و متعهد در تیم تحریریه مجله خبری است. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به عنوان یک تحلیلگر و گزارشگر قابل اعتماد شناخته می‌شود. صبوری به دلیل دقت، دانش و تخصص خود در پوشش اخبار مهم، به یکی از ستون‌های اصلی تیم تبدیل شده است.