اختلاف‌نظرها بر سر واردات برنج و تأثیر آن بر تعادل بازار هر ساله در این بازه زمانی شدت می‌گیرد. عده‌ای معتقدند افزایش واردات راه‌حل مناسبی برای کنترل بازار است، در حالی که گروهی دیگر با این موضوع مخالفند. امسال نیز شاهد تداوم این بحث‌ها هستیم. سهراب سهرابی، مجری طرح گندم و برنج وزارت کشاورزی، در روز یکشنبه اعلام کرد که انبارهای شالیکوبی‌ها و کشاورزان مملو از برنج است و دغدغه اصلی آنها فروش محصول است.
اما تنها یک روز پس از این اظهارات، علیرضا شاه میرزایی، معاون تجارت و خدمات وزیر صمت، طی نامه‌ای به دبیر ستاد تنظیم بازار و قائم مقام وزیر در امور بازرگانی، با اشاره به رسوب برنج در گمرکات، بر لزوم اتخاذ تدابیر فوری برای کنترل التهاب بازار برنج تأکید کرد.
در این نامه آمده است که برنج خارجی، کالای اساسی سبد مصرفی ۶ دهک کم‌درآمد جامعه و همواره به عنوان محور امنیت غذایی و دومین کالای استراتژیک کشور مطرح بوده و اتخاذ تدابیر فوری برای تنظیم بازار این محصول امری ضروری است.
معاون وزیر صمت با اشاره به انباشت برنج در گمرکات و عدم تطابق برنامه واردات وزارت جهاد کشاورزی با نیاز واقعی کشور، پیش‌بینی کرده بود که بازار پس از ماه‌های محرم و صفر – که اوج تقاضای برنج در کشور است- با کمبود برنج وارداتی مواجه خواهد شد. متأسفانه این پیش‌بینی به واقعیت پیوست و اکنون علاوه بر برنج وارداتی، بازار برنج ایرانی نیز با افزایش قیمت و کمبود مواجه شده است.
وی هشدار داد که تداوم این وضعیت می‌تواند منجر به بحران در بازار برنج و سرایت آن به سایر بازارها شود. در حال حاضر، با وجود تمام تمهیدات نظارتی، شاهد افزایش حدود 50 درصدی قیمت برنج وارداتی در بازار هستیم.
نگاهی به آمارها
آمارهای رسمی نشان می‌دهد که بازار ایران سالانه به ۳ تا ۳.۲ میلیون تن برنج سفید نیاز دارد که حدود یک سوم آن از طریق واردات و مابقی از طریق تولید داخل تأمین می‌شود. بدیهی است که تقویت تولید داخل در استان‌های دارای مزیت آبی (شمال کشور) می‌تواند وابستگی بازار به محصول وارداتی را کاهش دهد.
طبق آمارهای وزارت جهاد کشاورزی، میزان تولید برنج ایرانی در سال گذشته به ۲.۵ میلیون تن رسید که نشان‌دهنده افزایش ۱۹ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ است. یکی از نتایج ملموس این رشد تولید، توقف افزایش قیمت برنج در بازار داخلی بود.
اما در ابتدای دولت سیزدهم، ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت منجر به افزایش قیمت‌ها شد. به همین دلیل، در همان سال حدود ۱.۷۸۳ میلیون تن برنج وارد کشور شد.
با توجه به هدف‌گذاری تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال جاری و نیاز ۳.۲ میلیون تنی بازار، برای ایجاد تعادل در بازار باید ۵۰۰ هزار تن برنج وارد شود. اما طبق گفته‌های وزارت جهاد کشاورزی، از ابتدای سال تا پایان مرداد، تنها ۴۹۱ هزار تن برنج وارد کشور شده است.
مطالب مرتبط:
مجری طرح گندم و برنج وزارت جهادکشاورزی در روز یکشنبه اعلام کرد: با توجه به پیش‌بینی برداشت ۲.۷ میلیون تن برنج، واردات ۴۹۱ هزار تن از این محصول در ۵ ماهه نخست امسال و باقیمانده انبارهای کارخانه‌های شالی‌کوبی و کشاورزان از سال گذشته، نیازی به واردات برنج نداریم.
سهراب سهرابی همچنین تاکید کرد که باقیمانده برنج انتقالی در انبار کشاورزان از سال ۱۴۰۲ به سال ۱۴۰۳ نیز دست‌کم ۱۰۰ هزار تن است.
وی نیاز سالانه برنج کشور را با احتساب جمعیت ۸۶ میلیون نفری و متوسط سرانه مصرف ۳۵ کیلوگرم، حدود ۳ میلیون تن برآورد کرد. وی در ادامه توضیح داد: اگرچه سرانه مصرف برنج در کشور ۳۵ کیلوگرم است، اما طبق گزارش مرکز آمار و موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصادی کشاورزی و توسعه روستایی، این رقم به دلیل عواملی همچون همه‌گیری کرونا و تغییر رژیم غذایی روزانه، به ۲۷ کیلوگرم کاهش یافته است.
به گفته سهرابی، با فرض سرانه مصرف ۲۷ کیلوگرم برنج برای هر نفر در سال، تولید و تامین ۳ میلیون تن برنج، نیاز ۱۱۱ میلیون نفر را برآورده می‌کند.
وضعیت عجیب بازار برنج اولین بار در . پدیدار شد.
