ناگفته‌هایی از فاجعه منا پس از ۹ سال
## نه سال پس از منا: روایت پزشکی قانونی از شناسایی پیکرهای زائران
نهمین سالگرد فاجعه دلخراش منا در حالی سپری شد که هنوز داغ از دست دادن عزیزان در دل خانواده‌هایشان تازه است. در این حادثه تلخ که در روز عید قربان سال ۱۳۹۴ رخ داد، صدها تن از زائران خانه خدا، از جمله ۴۶۴ ایرانی، جان خود را از دست دادند.
دکتر محمدجواد هدایت‌شده، رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی استان تهران، در گفتگویی با ایسنا، از ناگفته‌هایی از اقدامات پزشکی قانونی برای شناسایی پیکر این جانباختگان پرده برداشت.
به گفته دکتر هدایت‌شده، وظیقه پزشکی قانونی از همان محل حادثه آغاز می‌شود. حضور کارشناسان در صحنه برای ارزیابی اولیه، وسعت حادثه و جمع‌آوری صحیح اجساد بسیار حیاتی است.
وی با بیان اینکه حوادثی با بیش از دوازده کشته، “حادثه دسته جمعی” نامیده می‌شوند، افزود: در این حوادث، معمولا علت فوت مشخص است اما احراز هویت قربانیان اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
### مراحل پیچیده احراز هویت
دکتر هدایت‌شده با اشاره به مراحل مختلف شناسایی، گفت: در صورت امکان شناسایی چهره، از عکس یا بستگان درجه یک استفاده می‌شود. در غیر این صورت، دندان‌ها، استخوان‌ها، علائم خاص بدن و در نهایت آزمایش ژنتیک ابزارهای ما برای احراز هویت هستند.
وی در خصوص وضعیت اجساد در حوادث این‌چنینی گفت: فشار افکار عمومی برای اعلام سریع هویت و علت فوت بسیار بالاست. اما گاهی شرایط اجساد، مانند فساد خشک یا مرطوب، این امر را با مشکل مواجه می‌کند.
### روایت پزشکی قانونی از حادثه منا
رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی تهران با ابراز تاسف از عدم حضور تیم پزشکی قانونی ایران در عربستان گفت: متاسفانه به دلیل عدم درخواست عربستان، کارشناسان ما امکان بررسی صحنه و جمع‌آوری اجساد را نداشتند.
وی افزود: با گذشت دو هفته از این فاجعه، تنها ۱۰۴ پیکر به تهران منتقل شد که متعلق به استان‌های مختلف بودند. وضعیت نامناسب نگهداری اجساد و فساد آنها، کار شناسایی را بسیار دشوار کرده بود.
### تلاش شبانه‌روزی برای شناسایی و تحویل اجساد
دکتر هدایت‌شده از تشکیل تیم‌های ویژه متشکل از متخصصان پزشکی قانونی، دندانپزشکان، متخصصان ژنتیک و کارشناسان پلیس آگاهی خبر داد و گفت: با تلاش شبانه‌روزی این تیم‌ها، تمام ۱۰۴ پیکر با استفاده از روش‌های مختلف از جمله آزمایش ژنتیک، شناسایی و به خانواده‌هایشان تحویل داده شدند.
وی با بیان اینکه شناسایی اولیه برخی از اجساد توسط عربستان انجام شده بود، افزود: هرچند برخی از این شناسایی‌ها به دلیل فساد اجساد و تغییر چهره، اشتباه بود اما در مجموع کار ما را کمی سبک‌تر کرده بود.
رئیس تالار تشریح پزشکی قانونی تهران در پایان، علت مرگ زائران را “خفگی در پی ازدحام جمعیت” اعلام کرد و گفت: تیم ما تمام تلاش خود را برای شناسایی و تحویل سریع اجساد به خانواده‌هایشان انجام داد.
