علیرغم روابط تاریخی و فرهنگی عمیق بین ایران و تاجیکستان، حجم تجارت بین دو کشور در سال‌های اخیر به اندازه پتانسیل‌های موجود رشد نکرده است. سهم ایران از کل بازار واردات تاجیکستان تنها ۳.۵ درصد است که نشان‌دهنده وجود موانع و چالش‌هایی در مسیر توسعه روابط اقتصادی است.
رئیس جمهور ایران به همراه هیئتی تجاری به تاجیکستان سفر کرده است تا با امضای توافقنامه جامع، گامی در جهت گسترش همکاری‌های دوجانبه بردارد. اما برای تحقق این هدف، باید موانع موجود بر سر راه تجارت بین دو کشور برطرف شود.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، محدودیت‌های بانکی و مشکلات نقل و انتقال پول است. همچنین، پیچیدگی‌های رویه‌های گمرکی و هزینه‌های بالای حمل و نقل نیز از دیگر موانع توسعه تجارت به شمار می‌روند.
از سوی دیگر، فرصت‌های بسیاری برای توسعه تجارت بین ایران و تاجیکستان وجود دارد. ایران با داشتن ظرفیت‌های تولیدی و صنعتی متنوع، می‌تواند کالاهای مختلفی را به تاجیکستان صادر کند. از جمله این کالاها می‌توان به محصولات غذایی، مواد شیمیایی، محصولات فلزی، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی اشاره کرد. همچنین، تاجیکستان نیز با داشتن منابع طبیعی غنی، می‌تواند مواد اولیه مورد نیاز صنایع ایران را تامین کند.
برای توسعه تجارت بین دو کشور، پیشنهاداتی از جمله حذف روادید برای تمامی شهرهای ایران و تاجیکستان، تسهیل رویه‌های گمرکی، فعال‌سازی شورای مشترک کارآفرینان و گسترش مسیرهای پروازی بین دو کشور مطرح شده است.
با رفع موانع موجود و ایجاد تسهیلات لازم، می‌توان به افزایش قابل توجه حجم تجارت بین ایران و تاجیکستان امیدوار بود. این امر نه تنها به نفع اقتصاد دو کشور خواهد بود، بلکه می‌تواند به تقویت روابط سیاسی و فرهنگی نیز کمک کند.
