نشست علمی «الزامات کنشگری بین‌المللی حوزه‌های علمیه» با حضور محمدرضا بهمنی، معاون توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و حجت الاسلام سید مهدی علیزاده موسوی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، امروز یکشنبه ۲۵ شهریور در سالن جلسات شهید بهشتی دانشگاه باقرالعلوم (ع) برگزار شد.

بهمنی با تأکید بر اینکه اگر به دنبال تحول در حوزه هستیم، این تحول بدون کنشگری بین‌المللی حوزه رخ نخواهد داد، گفت: این موضوع یک بحث فانتزی نیست بلکه به هویت، اعتبار و آینده حوزه باز می‌گردد.

وی تصریح کرد: کنشگری حوزه‌های علمیه و علما را می‌توان در سه سطح تحلیل کرد. اولین سطح، سطح مدیریت است که مباحث ساختاری، برنامه‌های آموزشی و پژوهشی در این ساحت مطرح می‌شود. سطح دوم، سطح نهادی است که فراتر از بحث مدیریت، هویت ذاتی حوزه‌های علمیه را نشان می‌دهد که به تاریخ روحانیت و شیعه و نقش آفرینی آنان فراتر از جهان شیعه و اسلام ارتباط دارد و نشان می‌دهد حوزه‌های علمیه و روحانیت در پاسخگویی به نیازهای بشری و فراتر از تشییع و اسلام کنشگری داشته‌اند.

بهمنی اظهار داشت: مهم‌تر از این دو، رویکرد تمدنی حوزه است که در این سطح چند ویژگی قابل ذکر است. در این لایه هر دو لایه قبل را داریم به این صورت که کنشگری بین‌المللی حوزه را در یک نظام از کنشگری نظام‌ها و دستگاه‌های دیگر ببینیم و فقط در مرز محیطی حوزه تعریف نمی‌شود بلکه مناسبات حوزه با کنشگران دیگر هم قابل رؤیت است.

معاون توسعه همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به انواع کنشگری حوزه‌های علمیه در عرصه بین‌الملل گفت: یکی از مهمترین کنشگری‌ها، کنشگری تربیتی است. آن اصالتی که در مرتبه تمدنی از آن صحبت می‌کنیم نیازمند تربیت نیروی انسانی است. باید ببینیم خروجی نظام آموزشی حوزه چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا تولید کننده کنشگر بین‌المللی باشد.

اصالت حوزه در مرتبه تمدنی نیازمند تربیت نیرو است

وی افزود: بخش بعدی، کنشگری اندیشه‌ای است. از منظر مخاطبان فراملی و فراتر از جامعه اسلامی، حوزه برای عرضه نظام اندیشه خود که متکی بر مبانی قرآن و عترت و اندیشه‌های اسلامی است، چه نوع مکانیزمی در نظام پژوهشی و ارتباطاتی خود باید داشته باشد. نوع سوم کنشگری، مناسکی است چرا که وجوهی از اصالت حوزه در مناسک است که از حج تا مسائل دیگر را شامل می‌شود. نوع دیگر را به عنوان کنشگری اجتماعی اقتصادی می‌توان یاد کرد که بخشی از آنچه در حوزه اندیشه‌ای بیان می‌شود به عنوان این نوع از کنش در سبک زندگی وارد می‌شود. گونه دیگر کنشگری که متأثر از اندیشه امام و رهبری است، سیاسی و حاکمیتی است که تبلور آن انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی است.

علیزاده موسوی نیز در ادامه نشست با اشاره به سه حوزه مهم کنشگری بین‌المللی حوزه بیان کرد: ما سه بخش مهم در حوزه بین‌الملل داریم که شامل محتوا، روش و مبلغ است. در بحث محتوا اولین نکته این است که با پدیده بحران معنا در دنیا رو به رو هستیم و همه نظریه‌ها به نوعی با بحران نظری رو به رو است که شاید آخرینش همین لیبرال دموکراسی باشد. همین که ما توانستیم حکومتی بسازیم و مقاومت کنیم و بعد ۴۰ سالگی همچنان ایستاده بمانیم مطالباتی را به وجود آورده که چگونه انقلاب ایران با اندیشه تشییع توانسته تا به اینجا بیاید.

وی افزود: ما در دنیای امروز توانستیم حرف جدیدی ارائه کنیم و مطالبات از ما بالا رفته است. اینکه این محتوا وجود دارد یا نه به نظرم وجود دارد، مشکل این است که در پستوهای پژوهشکده‌ها در حال خاک خوردن است و برای حوزه بین‌الملل فراوری نشده است. کسی مثل سید حسن نصر کتابی می‌نویسد و چقدر به زبان‌های مختلف ترجمه و دیده می‌شود و نظریه سنت گرایی سید حسین نصر را در دنیا استفاده می‌کنند یا کتاب درباره قرآن او چه اندازه دیده می‌شود.

این استاد دانشگاه با مهم دانستن زبان بین‌الملل برای معرفی حوزه بیان کرد: زبان بین‌الملل مهم، و خاص خودش است و علیرغم تولیدات زیاد در داخل کشور هم استفاده نمی‌شود، یعنی پژوهشگر زحمت می‌کشد و بی استفاده می‌ماند. مسئله بعدی در حوزه روش است که تا قبل دهه ۷۰ روش‌ها در دست دولت‌ها بود اما امروز با وجود فضای مجازی بهانه برای عدم فعالیت کسب وجود ندارد چرا که مدیریت فضاها از سازمانی و دولتی به نهادی و سازمان‌های مردم نهاد تغییر پیدا کرده و همگان در توسعه آن سهیم هستند. امروز دیگر نیاز به دولت‌ها نداریم و اتفاقاً کار دولتی در حوزه فرهنگ و بین‌الملل خراب می‌شود از این رو کار دولت تنها حمایت و نظارت است. کسی می‌تواند در این حوزه کار کند که واقعاً بخواهد زندگی خود را وقف در کار کند. نکته آخر و در بحث محتوا نیز چون بحران معنا در دنیا وجود دارد، مسئله سازی در جهان اهمیت پیدا می‌کند و حوزه‌ها در این زمینه نقش مهمی دارند.

پایگاه خبری آریا نوین