یافتههای جدید یک تحقیق علمی نشان میدهد که بدن انسان در حوالی ۷۵ سالگی با یک نقطه عطف پیری مواجه میشود که در آن توانایی ریکاوری از بیماریها و آسیبها به شدت کاهش یافته و فرد وارد مرحله شکنندگی میشود؛ وضعیتی که خطر مشکلات جدی سلامت و مرگومیر را به طور چشمگیری افزایش میدهد. این مطالعه که توسط پژوهشگران دانشگاه دالهاوزی کانادا انجام شده، بینش جدیدی درباره چگونگی روند پیری و لزوم برنامهریزیهای مراقبتی پیشگیرانه ارائه میدهد.
نقطه عطف پیری: ۷۵ سالگی و آغاز مرحله شکنندگی
پژوهشگران دانشگاه دالهاوزی کانادا در مطالعهای عمیق به این نتیجه رسیدهاند که پس از سن تقریبی ۷۵ سال، بدن دیگر قادر به ترمیم سریع و موثر آسیبها و بیماریها نیست. این کاهش چشمگیر در توانایی بازسازی و مقابله با عوامل استرسزا، به عنوان نقطه عطف پیری یا فرسودگی شناخته میشود و ریسک فزایندهای برای سلامتی و طول عمر افراد به همراه دارد. پیش از این سن، بدن با وجود آسیبها، قدرت بازگشت و ترمیم نسبی خود را حفظ میکند، اما پس از ورود به این مرحله، تواناییهای ترمیمی به طور چشمگیری افت میکنند.
مکانیسم شکنندگی بدن: تعادل آسیب و ترمیم
محققان برای درک بهتر روند پیری و ظهور شکنندگی، عملکرد بدن را به مثابه یک تعادل پویا میان آسیبهای وارده و ظرفیت ذاتی بدن برای ترمیم آنها در نظر گرفتند. زمانی که این تعادل حیاتی بر هم میخورد و قابلیتهای ترمیمی بدن دیگر نمیتواند با سرعت و شدت بروز مشکلات سلامت همگام شود، بدن به وضعیت فرسودگی و شکنندگی وارد میشود. این اختلال در تعادل، میتواند ناشی از عوامل متعددی از جمله تجمع آسیبهای سلولی، کاهش ظرفیت بازسازی بافتها و اختلال در سیستمهای ایمنی و هورمونی باشد که همگی با افزایش سن تشدید میشوند.
روند پیری انسان: جهشهای سنی و افزایش آسیبپذیری
بر اساس مطالعات پیشین، روند پیری در انسان یک سیر یکنواخت نیست و بدن دورههایی از پیری سریعتر را تجربه میکند. تحقیقات مولکولی نشان دادهاند که جهشهای ناگهانی در فرایند پیری معمولاً در حدود سنین ۴۴ و ۶۰ سالگی رخ میدهند و سرعت پیری اندامها پس از ۵۰ سالگی به طور محسوسی افزایش مییابد. این یافتهها، بستر را برای درک بهتر تغییرات فیزیولوژیکی که نهایتاً به شکنندگی کامل در سنین بالاتر منجر میشود، فراهم میکند. این مشاهدات تایید میکند که پیری یک مسیر خطی نیست و نقاطی در طول زندگی وجود دارد که تغییرات فیزیکی و بیولوژیکی با شتاب بیشتری رخ میدهند.
شاخص شکنندگی: ابزاری برای ارزیابی و پیشبینی
با افزایش سن، تعداد و شدت مشکلات سلامت در افراد افزایش مییابد. این افزایش آسیبپذیری به عنوان شکنندگی (Frailty) شناخته میشود. پزشکان از ابزاری به نام «شاخص شکنندگی» (Frailty Index) برای اندازهگیری و پیشبینی وضعیت سلامت فرد استفاده میکنند. این شاخص، تعداد مشکلات سلامت موجود در یک فرد را سنجیده و به ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی کمک میکند تا نیازهای مراقبتی سالمندان را بهتر تشخیص داده و برنامهریزیهای لازم را انجام دهند. تشخیص زودهنگام شکنندگی از طریق این شاخص، امکان مداخلات پیشگیرانه و بهبود کیفیت زندگی در سالهای طلایی پیری را فراهم میسازد.
راهکارهای عملی برای به تعویق انداختن پیری و شکنندگی
اگرچه یافتههای اخیر ممکن است کمی نگرانکننده به نظر برسد، اما محققان تاکید دارند که این اطلاعات میتواند به کاهش اثرات منفی نقطه عطف پیری و شکنندگی کمک کند. متخصصان بر این باورند که با کاهش عوامل استرسزا و بهبود سلامت کلی بدن در سالهای پیش از رسیدن به این مرحله، میتوان از شدت و انباشت بیماریها و آسیبها کاست.
اقدامات پیشگیرانه کلیدی شامل موارد زیر است:
اهمیت سبک زندگی سالم: اتخاذ یک رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و خواب کافی، میتواند ظرفیت ترمیمی بدن را تقویت کرده و به تأخیر انداختن شکنندگی کمک کند.
مدیریت عوامل استرسزا و پایش سلامت: کاهش استرسهای محیطی و روانی و همچنین انجام معاینات پزشکی دورهای برای تشخیص و مدیریت زودهنگام مشکلات، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این پژوهش که در پایگاه داده آرکایو (arXiv) منتشر شده و توسط زومیت گزارش شده است، درک عمیقتری از روند پیری و نقاط عطف آن به دست میدهد که میتواند راهگشای روشهای نوین برای حفظ سلامت و افزایش کیفیت زندگی در دوران پیری باشد.
مطالب مرتبط
- آلودگی هوا چشمان شما را چگونه تهدید میکند؟ متخصص چشم راهکارهای پیشگیری را تشریح کرد
- پایان کار مراکز بهداشتی استیجاری در افق دولت چهاردهم؛ تحولی بزرگ در نظام سلامت لرستان آغاز میشود
- گره تامین اعتبار بیمارستان نیایش خرمآباد گشوده شد؛ جهشی در توسعه سلامت لرستان
- چگونه از خشکی پوست پاییز جلوگیری کنیم؟ راهنمای عملی و علمی
About the Author
محمدرضا صبوری، از روزنامهنگاران باسابقه و متعهد در تیم تحریریه مجله خبری است. او با سالها تجربه در عرصه رسانه، به عنوان یک تحلیلگر و گزارشگر قابل اعتماد شناخته میشود. صبوری به دلیل دقت، دانش و تخصص خود در پوشش اخبار مهم، به یکی از ستونهای اصلی تیم تبدیل شده است.