مسئله اتباع افغانستانی در ایران از سال‌ها پیش به یکی از چالش‌های مهم اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. ورود گسترده این اتباع به ایران، به ویژه پس از رویدادهای سیاسی در افغانستان، شرایط پیچیده‌ای را برای کشور ایجاد کرده است.
از یک سو، دولت ایران تلاش کرده است تا با اخراج اتباع غیرمجاز، کنترل بیشتری بر مرزها داشته باشد. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که طی سه سال گذشته حدود سه میلیون نفر از اتباع غیرمجاز از کشور اخراج شده‌اند. با این حال، شرایط سخت در افغانستان و کمبود فرصت‌های شغلی در این کشور، باعث شده تا همچنان موج ورود اتباع به ایران ادامه داشته باشد.
از سوی دیگر، بسیاری از اتباع افغانستانی به صورت قانونی در ایران زندگی می‌کنند و در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور مشغول به کار هستند. وجود حدود ۷۰۰ پزشک متخصص افغانستانی در بیمارستان‌های ایران، نشان از ظرفیت بالای این افراد در حوزه‌های مختلف است.
یکی از چالش‌های اصلی در زمینه مدیریت اتباع افغانستانی، وجود اختلاف بین قوانین و مقررات و اجرای آنهاست. از یک سو، دولت تلاش می‌کند تا با ایجاد محدودیت برای اتباع غیرمجاز، از ورود آنها جلوگیری کند. از سوی دیگر، برخی از کارفرمایان ایرانی به دلیل ارزان بودن نیروی کار افغانستانی، ترجیح می‌دهند از آنها استفاده کنند. این امر باعث شده تا بسیاری از اتباع افغانستانی به صورت غیرقانونی در کشور مشغول به کار شوند.
برای حل این معضل، دولت باید رویکردی جامع و چندجانبه را در پیش بگیرد. این رویکرد باید شامل اقداماتی مانند:
- تقویت کنترل مرزها: برای جلوگیری از ورود غیرقانونی اتباع
- ساماندهی وضعیت اتباع مجاز: با ارائه خدمات بهتر و تسهیلات بیشتر
- همکاری با دولت افغانستان: برای بازگرداندن اتباع به کشور خود
- تنظیم بازار کار: برای جلوگیری از بهره‌کشی از اتباع افغانستانی
همچنین، ضروری است که جامعه ایرانی نسبت به اتباع افغانستانی نگاهی انسانی‌تر داشته باشد و از تعمیم رفتارهای خلاف قانون برخی از افراد به همه اتباع خودداری کند.
در نهایت، می‌توان گفت که مساله اتباع افغانستانی، یک چالش پیچیده و چند وجهی است که نیازمند همکاری همه دستگاه‌های دولتی و همچنین مشارکت مردم است. با اتخاذ سیاست‌های مناسب و اجرای دقیق قوانین، می‌توان به مدیریت بهتر این مسئله امیدوار بود.
