با وجود کاهش قیمت جهانی برنج و افزایش تولید در کشورهای صادرکننده، بازار داخلی ایران همچنان با رشد قیمت مواجه است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان و فعالان صنفی، بیش از هر چیز ناشی از دلالی در بازار برنج و مدیریت قطره‌چکانی عرضه توسط سوداگران است.
کاهش قیمت جهانی برنج و تناقض بازار داخلی
طبق گزارش‌ها، قیمت جهانی برنج طی ماه‌های اخیر روند نزولی داشته است. تولید بالا در کشورهایی مانند هند و ویتنام باعث اشباع بازار جهانی شده و نرخ این محصول در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۴ با کاهش ۰.۴۱ درصدی به کانال ۱۰ دلار رسید؛ رقمی که نسبت به یک ماه گذشته ۳.۸۱ درصد افت نشان می‌دهد. با این حال، در ایران نه‌تنها کاهش قیمتی مشاهده نمی‌شود بلکه نرخ‌ها همچنان صعودی است.
نقش دلالی در بازار برنج ایران
علی‌قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران، در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر تأکید کرد: عمده برنج کشور در استان‌های شمالی شامل گیلان، مازندران و گلستان تولید می‌شود، اما گرانی این محصول در بازار داخلی بیش از هر چیز به فعالیت دلالان بازمی‌گردد.
به گفته او، دلالان با خرید و انبار کردن برنج و عرضه محدود و قطره‌چکانی، قیمت‌ها را به‌طور مصنوعی بالا نگه می‌دارند و سود کلانی به دست می‌آورند. این در حالی است که کشاورزان ۶۰ تا ۷۰ درصد محصول خود را به شکل شلتوک فروخته‌اند و تنها تعداد کمی توانسته‌اند آن را به برنج سفید تبدیل کنند.
فشار بر کشاورزان و ترفند سوداگران
ایمانی توضیح داد که بسیاری از کشاورزان به دلیل نداشتن امکانات نگهداری، ناچارند محصول خود را ظرف یک ماه عرضه کنند. دلالان نیز با آگاهی از این محدودیت، خرید را متوقف می‌کنند تا پس از عرضه گسترده کشاورزان، تمام محصول را با قیمت پایین‌تر جمع‌آوری کرده و سپس بازار را در اختیار بگیرند.
او افزود: نگهداری برنج تا شب عید نیازمند سرمایه سنگین است و از توان کشاورزان خارج است، به همین دلیل دست بالا در بازار در اختیار واسطه‌ها قرار دارد.
اختلاف قیمت واقعی و بازار
بر اساس اعلام این مسئول صنفی، در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم برنج فجر گلستان حدود ۲۲۰ هزار تومان و برنج هاشمی مازندران بین ۲۸۰ تا ۲۹۰ هزار تومان است. این در حالی است که شلتوک هاشمی با نرخ ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود و پس از فرآیند شالی‌کوبی، نهایتاً باید با قیمتی کمتر از ۳۰۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد. با این وجود، قیمت نهایی در بازار بیش از ۳۵۰ هزار تومان است.
جمع‌بندی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلالی در بازار برنج عامل اصلی فاصله گرفتن قیمت‌ها از واقعیت تولید است. کشاورزان به دنبال سود معقول از زحمات خود هستند، اما واسطه‌ها با ایجاد اختلال در عرضه و تقاضا، نرخ‌ها را به شکل غیرمنطقی افزایش می‌دهند. این روند نه‌تنها به زیان مصرف‌کننده تمام می‌شود، بلکه کشاورزان نیز از آن رضایت ندارند و تنها دلالان از این شرایط سود می‌برند.
About the Author
محمدرضا صبوری، از روزنامه‌نگاران باسابقه و متعهد در تیم تحریریه مجله خبری است. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به عنوان یک تحلیلگر و گزارشگر قابل اعتماد شناخته می‌شود. صبوری به دلیل دقت، دانش و تخصص خود در پوشش اخبار مهم، به یکی از ستون‌های اصلی تیم تبدیل شده است.