انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴، رقابت نفسگیری بین هریس و ترامپ است که تا لحظه آخر، نتیجه آن نامشخص باقی مانده است. بر اساس تحلیل اکثر نظرسنجیها، حداقل آرای الکترال برای ترامپ ۲۳۰ و برای هریس ۲۲۶ پیشبینی شده است. در شرایط ایدهآل، اگر تمامی ایالتهای کلیدی به نفع ترامپ به پایان برسد، او حداکثر ۳۱۲ رای الکترال کسب خواهد کرد. اما اگر همه ایالتهای کلیدی به نفع هریس خاتمه یابد، او حداکثر ۳۰۸ رای الکترال به دست خواهد آورد.
برخلاف انتخابات سال ۲۰۲۰ که بایدن در سطح ملی حدود ۵ درصد از ترامپ پیش بود، در این انتخابات، اختلاف بین دو کاندیدا در سطح ملی تنها یک و دو دهم درصد است که البته در این تفاوت، هریس پیشتاز است. در سطح الکترال نیز به شکل بیسابقهای آراء به هم نزدیک است و در هفت ایالت کلیدی، متوسط نظرسنجیها اختلاف یک یا حداکثر دو درصدی (یعنی صرفاً چند هزار رأی) را نشان میدهد.
این اختلاف در حاشیه خطای نظرسنجیها قرار دارد و ممکن است همان کاندیدایی که دو درصد پیشتاز است، در نتیجه نهایی، میدان را به رقیب خود واگذار کند. ضمن آنکه نظرسنجیها در هفت ایالت کلیدی آریزونا (۲+)، کارولینای شمالی (۱+) و جورجیا (۱.۵+) تا کنون ترامپ را پیشتاز نشان میدهند.
در ایالتهای میشیگان (۱+) و ویسکانسین (۱+) هریس پیشتاز است، در ایالت نوادا (برابر) و ایالت بسیار مهم پنسیلوانیا نیز تقریباً (برابر) هستند. جهت نظرسنجیها نسبت به روز چهارشنبه گذشته نشان میدهد که در سه روز آینده ممکن است در این نتایج حتی در جورجیا و آریزونا تغییراتی صورت پذیرد و تضمینی وجود ندارد. حتی اگر روز آخر از هر هفت ایالت، پنج یا شش ایالت به سمت یکی از کاندیداها بچرخد، تعجبی نخواهیم کرد.
بنگاه معتبر نظرسنجی گالوپ تاکنون نظرسنجی بین گزینه هریس و ترامپ ارایه نداده است. اما یک نظرسنجی مهم از این بنگاه نشان میدهد که در تاریخ ۲۷ اکتبر، ۲۹ درصد از پاسخگویان تمایل خود را جمهوریخواه، ۳۲ درصد دموکرات و ۳۷ درصد مستقل ارزیابی میکنند. این نظرسنجی مستقیماً درباره هریس و ترامپ چیزی نپرسیده، اما طبیعتاً به نفع دموکراتها تفسیر میشود، چون رای پایه دموکراتها بیشتر است و اگر به همان نسبت مستقلها تمایل نشان دهند، شرایط را میتوان به نفع هریس پیشبینی کرد. اما، جمعبندیهای کاملاً متفاوتی بین دیگر نهادهای نظرسنجی معتبر که مستقیماً بر روی رقابت ترامپ و هریس پرسش کردهاند، وجود دارد که نکات جالبی را نیز به همراه دارد.
در حالی که نظرسنجیهای موسسات اروپایی از مردم امریکا نظیر یوکی گاو (۲+) و دیلی تلگراف (۱+)، در جمعبندی خود شانس بیشتری برای هریس قائلند، موسسه معتبر اکونومیست در ارزیابی خود در عصر شنبه، هریس را اندکی پیشتاز میداند. این موسسه شامگاه جمعه ترامپ را پیشتاز میدانست. اما جمعبندی متوسط بسیاری از موسسات نظرسنجی داخل امریکا چنان که «فایو ترتی ایت»، نشان میدهد که تا ظهر شنبه شانس بیشتری برای ترامپ قائل است (۵۱ شانس برای ترامپ، ۴۹ شانس برای هریس / شانس با درصد متفاوت است). اما این عدد روز گذشته ۵۲ به ۴۸ به نفع ترامپ بود که نشان از بهبود نسبی هریس در روز شنبه میدهد. نهایتا، آیا این تفاوت ناشی از تمایل موسسات اروپایی به هریس است، یا ناشی از تمایل موسسات داخلی امریکا به نفع ترامپ، نمیدانم.
در ادوار گذشته، مناظرات دو کاندیدا به ویژه مناظره دوم دو کاندیدا، تاثیر بسزایی بر آراء مرددین و بیتصمیمها و همچنین نظرسنجیها در روزهای آخر داشت، و تا حدی تکلیف انتخابات روشن میشد. اما با لغو مناظره دوم در این انتخابات، یکی از مولفههای مهم تاثیرگذار بر تصمیم مرددین منتفی شد.
وضعیت بازار جهتگیری مشخص و معنیداری ندارد. شاید همین ابهام در نتیجه نهایی انتخابات، بازار را به تحفظ واداشته و رفتار واضحی در بازار بورس که از آن بتوان دریافت نتیجه نهایی به سمت ترامپ است یا هریس، استنباط نمیشود.
البته در روزهای اخیر برخی شرایط بازار را به نفع ترامپ تفسیرکردهاند و اقتصاددانان نظیر کریستف باراود، استراتژیست ارشد در بازار، یا تحلیلگران ارشد نظیر نت سیلور احتمال ترامپ را بالاتر میدانند، اما چنان که قبلا بیان شد، مورخان نظیر آلن لیچمن، احتمال هریس را.
در یکی از یادداشتهای قبلی بیان شد که شرطبندیها که جز یک مورد در سال ۲۰۱۶ هیچگاه اشتباه نداشتهاند، در این انتخابات با فاصله شانس ترامپ را بیشتر میدانند. اما در فضای فعلی که ابرسرمایهدارانی چون ایلان ماسک پشت سر ترامپ قرار گرفتهاند، و احتمال تزریق پول هدفمند در بازار شرطبندیها بسیار بالاست و همچنین با توجه به آنکه در شرطبندی یک نفر میتواند به دفعات مشارکت کند، اما در انتخابات هر فرد فقط یک رای دارد و همچنین از آنجا که در شرطبندی بیشتر مردان مشارکت دارند اما در این انتخابات زنان نیز سهم عمدهای خواهند داشت، اکتفا به جمعبندی شرطبندیها در رقابت بسیار نزدیک کاندیداها، نیازمند احتیاط است.
شرایط بینالمللی و داخلی امریکا وضعیتی را پدید آورده که بسیاری از رایدهندگان را وادار به تردید و محافظهکاری میکند. پذیرش ریسک انتخاب ترامپ که شخصیتی جنجالی دارد و میتواند بحرانهایی در ارتباط با خاورمیانه و چین یا خروج از قرادادهای بینالمللی پدید آورد و در عرصه داخلی نیز شکافها را با نگاه راست افراطی و ضد نهادهای تقنینی تشدید نماید و حتی سخن از تقلب در صورت باخت میگوید، یا پذیرش ریسک کاندیدای متوسط و نهچندان محبوب چون هریس که حداقل در شرایط فعلی احتمال تغییر مهمی در وضعیت جاری را گواهی نمیدهد، هر کدام انگیزه کمی برای بسیاری از واجدان شرایط و امیدواران به تغییر مثبت ایجاد میکند. از این رو احتمال اینکه درصد بسیار فوقالعادهای در انتخابات شرکت کنند چندان محتمل به نظر نمیرسد.
همین میزان مشارکت، آراء دو کاندیدا را بسیار به هم نزدیک و پیشبینی نتیجه را دشوار نموده است.
گرچه نظرسنجیهای کلی، دو کاندیدا را در رقابتی شدید نشان میدهد در این حال وضعیت آرای زودهنگام که تاکنون اخذ شده، آرای هریس را به مراتب بهتر از ترامپ معرفی میکند. طبق نظرسنجی نیویورک تایمز، آرای زودهنگام ۶۲ به ۳۳ درصد به نفع هریس است.ایبیسی نیوز این عدد را ۵۹ به ۴۰ به نفع هریس نشان میدهد و واشنگتن پست ۶۱ به ۳۶ درصد. البته نیویورکتایمز به هریس گرایش دارد و واشنگتن پست هم اعلام بیطرفی کرده. از سوی دیگر معمولا دموکراتها که بیشتر از طبقات تحصیلکرده هستند، بیشتر در رای زودهنگام مشارکت دارند. اما با این همه این فاصله را نباید ناچیز شمرد. از این رو، برخی تحلیلگران از جمله در ایندیپندنت و فایننشال تایمز هریس را از هماکنون برنده معرفی میکنند. تحلیلگر گاردین «فیلیپ اینمان» نیز بر این باور است که هنوز موضوع بهداشت و آموزش اهمیت ویژه خود را به ویژه در پنسیلوانیا و دیگر ایالتهای چرخشی دارد و صرفا به دلایل اقتصادی مردم به ترامپ رای نخواهند داد. دلیل دیگر نیز قدرشناسی گروهی از مردم از بایدن است که در حال ترک کاخ سفید است و تعدادی رای را به سوی هریس روانه خواهد ساخت.
در این حال، طبق نطرسنجیها، کنترل تورم مساله بیش از۹۶ درصد از مردم بوده است و ۷۷ درصد آن را بسیار مهم میدانستهاند. تحلیلگر نشریه هیل بر این باور است که همچنان اقتصاد سبب خواهد شد که ترامپ پیش بیفتد. شفافیت مواضع و عملگرا بودن او از دیگر دلایل شمرده شده است. از دیدگاه طرفداران برد ترامپ، خیزش جریان راست و سفیدها که با بحث اخراج مهاجران از سوی ترامپ، انگیزههای جدیدی پیدا کردهاند و عملی نشدن بسیاری از وعدههای دموکراتها برای سیاهان، ترامپ را در موقعیتی بهتر قرار میدهد.
چنان که روشن است، تا عصر شنبه ۲ نوامبر ۲۰۲۴، وضعیت انتخابات امریکا، بسته به خوانش اطلاعات موجود، میتواند نتایج مختلفی را دیکته کند. میتوان گفت، گرچه بیشتر آمار و ارقام موجود درامریکا نتیجه را به نفع ترامپ میبیند. ضمن اینکه هنوز کسانی هستند که به ترامپ رای می دهند اما در نظرسنجیها از ابراز آن خودداری میکنند. در شرایطی که سیستم حاکم در اختیار دموکراتهاست، گروهی از تحلیلگران بر این باورند، حتی در شرایط برابر، باید نظرسنجیها به نفع ترامپ تحلیل شود.
اما تفاسیر معتبری هم به ویژه در اروپا وجود دارد که هریس میتواند برنده انتخابات باشد. علاوه، نسبت به روز چهارشنبه، قدری شرایط هریس بهبود یافته است. باورمندان به دخالت دولت پنهان نیز میگویند، در منطق امروز امریکا و جهان آبستن بحران، هریس بر ترامپ که دو بار اقدام به ترور او شده است، لابد ترجیح دارد. در این حال، صفبندی ابرسرمایهداران که هم به ابر دیتا دسترسی دارند و هم نقشآفرین افکار عمومی هستند و هم در جستوجوی سرمایهداری فراملیتی بر جهان هستند، ممکن است بر برنامه دولت پنهان امریکا چیره شود.