تصمیمات اوپک پلاس در ماه‌های پیش‌رو ممکن است قیمت نفت را به سمت جهش یا نزول هدایت کند و عراق، به‌عنوان عضوی که بیشترین کاهش تولید جبرانی را بر عهده گرفته، نقش کلیدی در تعیین مسیر بعدی بازار دارد. پایبندی یا نقض توافق، پیچیدگی صادرات منطقه کردستان و تغییرات هم‌زمان در عرضه جهانی همه در هم می‌آمیزند تا عراق را به متغیری سرنوشت‌ساز تبدیل کنند.
چکیده تصمیم اوپک پلاس و وضعیت فعلی عرضه
اوپک پلاس اخیراً موافقت کرد تولید را از اکتبر به‌طور محدود افزایش دهد و انتظار می‌رود در جلسه نوامبر توافق اولیه حفظ شود. اما در عمل اجرای کاهش‌های جبرانی و هماهنگی بین اعضاست که اعتبار این سیاست عرضه‌محور را حفظ می‌کند یا تضعیف می‌کند. بازار هم‌اکنون بین سیگنال‌های افزایشی و نزولی متغیر است؛ سناریوی گسترش سریع تولید می‌تواند قیمت را پایین بکشد و ادامه محدودیت کنترل‌شده می‌تواند روند صعودی را تثبیت کند.
چرا عراق متفاوت است
عراق پیشنهاد داده است کاهش جبرانی قابل‌توجهی را اعمال کند و به‌این‌ترتیب بیشترین سهم بار محدودسازی عرضه را بر دوش گرفته است. چند نکته تعیین‌کننده نقش عراق را برجسته می‌کند:
- میزان واقعی پایبندی عراق به کاهش‌ها می‌تواند به‌سرعت تعادل بازار را تغییر دهد و اگر عراق کاهش را کامل اجرا نکند، افزایش تولید سایر اعضا عملاً مازاد عرضه ایجاد خواهد کرد؛
- صادرات عراق شامل محموله‌های رسمی و صادرات از منطقه کردستان است که حساب و کتاب کاهش را پیچیده می‌سازد و نظارت دقیق را ضروری می‌کند.
اگر عراق به تعهداتش پایبند بماند، عملاً اثر افزایش تولید دیگر کشورها خنثی می‌شود و قیمت‌ها می‌توانند تحت فشار تقاضای واقعی بالا بروند؛ در غیر این صورت سقف عرضه خواهد شکست و قیمت‌ها نزولی خواهند شد.
اثر هم‌زمان عوامل دیگر بر تقاضا و اضطراب بازار
بازگشت مکانیسم تحریم‌ها علیه ایران و سطح نسبی صادرات این کشور نیز متغیر مهمی است؛ افزایش صادرات ایران در مقیاس اخیر، هرچند به‌نظر برخی تحلیلگران کم‌تأثیر بر بازار کلی باشد، اما در کنار رفتار عراق پیامدهای قوی‌تری خواهد داشت. از سوی دیگر، پر شدن ذخایر گاز اروپا و قیمت‌های پایدار گاز می‌تواند تا حدی فشار فصلی بر تقاضای انرژی و نفت را تضعیف کند و فضای تقاضا را در کوتاه‌مدت محدود سازد.
دو سناریوی محتمل پیش رو
- اجرای منضبط کاهش‌ها توسط عراق و سایر اعضا که منجر به حفظ یا افزایش قیمت‌ها خواهد شد.
- پایبندی ناقص یا افزایش تولید سریع که منجر به مازاد عرضه و افت قیمت‌ها می‌شود.
هر یک از این مسیرها از تعادل بین انتظارات بازار، رفتار تولیدکنندگان و تحولات ژئوپلیتیک نشأت می‌گیرد.
پیام برای بازار و تصمیم‌گیران
بازار نفت در ماه‌های پیش‌رو نیازمند رصد دقیق عملکرد عراق و شفافیت در آمار صادرات منطقه‌ای است. سیاستگذاران اوپک پلاس برای حفظ اعتبار ابزار محدودسازی عرضه باید مکانیزم‌های نظارتی قوی و شفاف ایجاد کنند. در سوی دیگر، خریداران و سرمایه‌گذاران باید آمادگی سناریوهای متضاد را داشته باشند و تصمیمات کوتاه‌مدت خود را با توجه به ریسک‌های تدارکاتی و تقاضایی تنظیم کنند.
جمع‌بندی
عراق اکنون نقطه کانونی بازی عرضه است؛ تعهد این کشور به کاهش‌های جبرانی می‌تواند ذخیره سیاست اوپک پلاس را حفظ کند یا در صورت سستی، زمینه سقوط قیمتی جدید را فراهم آورد. در شرایطی که دیگر متغیرها — از صادرات ایران تا پرشدن ذخایر گاز اروپا — هم‌زمان تغییر می‌کنند، بازار نفت بیش از هر زمان دیگری به یک بازی پیچیده چندمتغیره بدل شده است که نتیجه‌اش وابسته به رفتار دقیق و شفاف بازیگران کلیدی به‌ویژه عراق است.
About the Author
محمدرضا صبوری، از روزنامه‌نگاران باسابقه و متعهد در تیم تحریریه مجله خبری است. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به عنوان یک تحلیلگر و گزارشگر قابل اعتماد شناخته می‌شود. صبوری به دلیل دقت، دانش و تخصص خود در پوشش اخبار مهم، به یکی از ستون‌های اصلی تیم تبدیل شده است.