دولت چهاردهم با توجه به کمبود منابع طرح نهضت ملی مسکن و عدم همکاری بانک‌ها در این زمینه، به دنبال استفاده از ظرفیت بازار سرمایه برای تکمیل پروژه‌ها است.
طرح نهضت ملی مسکن که از اواسط سال ۱۴۰۰ آغاز شد، با چالش‌های متعددی از جمله کمبود منابع، عدم توانایی متقاضیان واقعی در تکمیل آورده و عدم همکاری نظام بانکی مواجه شده است.
دولت قبل، تامین زمین مورد نیاز برای ساخت ۲.۶ میلیون واحد نهضت ملی مسکن را اعلام کرده بود. بیش از ۶۰۰ هزار واحد تاکنون تحویل داده شده است که ۱۳۰ هزار واحد از این تعداد، مربوط به مسکن مهر است. متوسط پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن نیز ۳۰ درصد است، اما دائما پروژه‌های جدید به طرح اضافه می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که برای صدور پروانه ساخت این پروژه‌ها، باید حدود ۴۰ مرحله طی شود.
سیستم بانکی فقط ۱۳ درصد تعهد خود را انجام داده است
با این حال، کمبود منابع و اعتبارات برای ساخت واحدها، اجرای طرح را با مشکل مواجه کرده است. در حالی که سیستم بانکی از ابتدای طرح نهضت ملی مسکن تاکنون می‌بایست حدود ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان به حوزه مسکن اختصاص می‌داد، آمار و ارقام تا پایان فروردین امسال نشان می‌دهد که تنها ۱۳ درصد تعهد خود را انجام داده است.
در سال اول اجرای طرح نهضت ملی مسکن (شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱)، نظام بانکی می‌بایست ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن اختصاص می‌داد. در سال دوم (شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲) نیز باید ۴۸۵ هزار میلیارد تومان به حوزه مسکن پرداخت می‌کرد. در سال سوم (شهریور ۱۴۰۲ تا شهریور ۱۴۰۳) نیز می‌بایست حدود ۶۵۰ هزار میلیارد تومان به این پروژه اختصاص می‌یافت که جمعا ۱۴۹۵ همت می‌شود. اما در واقعیت، تا پایان فروردین امسال تنها ۱۹۷ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است.
به نظر می‌رسد مسئولان وزارت راه و شهرسازی دولت چهاردهم، تمهیدات جدیدی را برای تامین منابع بخش مسکن در دستور کار قرار داده‌اند.
مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن اخیرا در نشست آسیب‌شناسی طرح نهضت ملی مسکن با حضور معاونان حوزه مسکن وزارت راه و شهرسازی، اعلام کرده است: در طرح نهضت ملی مسکن نیاز به تغییر نگرش و تغییر سیاست وجود دارد. یکی از مهمترین چالش‌ها در این طرح، بحث تامین مالی و تسهیلات بانکی است که باید این موضوع را در شورای عالی مسکن پیگیری کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته اقدامات مثبتی برای تامین مالی پروژه‌های مسکن از طریق بازار سرمایه انجام شده است، تأکید کرد: جذب سرمایه‌های خرد یکی از ظرفیت‌های مفید تامین مالی پروژه‌های نهضت ملی مسکن است.
اولویت وزارت راه تکمیل یک میلیون واحد مسکونی برای متقاضیان موثر
همچنین مسعود بیات‌منش، سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، در این نشست با تأکید بر بحث تامین مالی پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن، گفت: هم‌اکنون نزدیک به یک میلیون متقاضی موثر طرح نهضت ملی مسکن در کشور وجود دارد. اولویت بخش مسکن در وزارت راه و شهرسازی اتمام و تحویل واحدهای نهضت ملی مسکن به این افراد از طریق استفاده از ظرفیت بانک‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن است.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین بر شناسایی متقاضیان واقعی مسکن در طرح نهضت ملی مسکن تأکید و تصریح کرد که راهبرد ما باید شناسایی و تامین مسکن برای دهک‌های کمتر برخوردار جامعه باشد.
به اعتقاد وی، باید در ستاد وزارت راه و شهرسازی وظایف ستادی مانند پشتیبانی و حل مشکل تامین مالی پروژه‌ها را انجام دهیم و مسائل اجرایی را به شرکت‌های تابعه وزارت راه و شهرسازی بسپاریم.
