در سی‌وپنجمین نشست از سلسله‌برنامه‌های «صد کتاب ماندگار قرن»، کتاب «تاریخ مشروطه ایران» اثر برجسته احمد کسروی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. این نشست علمی و فرهنگی روز یکشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۴ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در سالن فرهنگ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار خواهد شد.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، این برنامه با حضور علیرضا مولائی توانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، و منصوره اتحادیه، مورخ و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، برگزار می‌شود. دبیری نشست را امین محمدی، پژوهشگر پژوهشکده اسناد، برعهده دارد.
احمد کسروی و جایگاه «تاریخ مشروطه ایران» در تاریخ‌نگاری نوین
احمد کسروی تبریزی (۱۲۶۹–۱۳۲۴)، مورخ، زبان‌شناس و روشنفکر برجسته ایرانی، در خانواده‌ای مذهبی در تبریز متولد شد. او تحصیلات خود را در مدرسه طالبیه آغاز کرد و از همان دوران نوجوانی، به اندیشه‌ورزی انتقادی و فاصله‌گیری از سنت‌های رایج گرایش پیدا کرد. فضای آزادی‌خواهی و تحولات سیاسی عصر مشروطه در تبریز، تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری دیدگاه‌های فکری او داشت.
کسروی در دوران خدمت در عدلیه، با ساختار حقوقی و اجتماعی کشور آشنا شد و هم‌زمان به نگارش آثار متعددی در حوزه‌های تاریخ، زبان‌شناسی و نقد اجتماعی پرداخت. کتاب «تاریخ مشروطه ایران» یکی از مهم‌ترین آثار او در حوزه تاریخ‌نگاری است که به‌عنوان یکی از نخستین نمونه‌های تاریخ‌نگاری علمی و انتقادی در ایران شناخته می‌شود.
ویژگی‌های برجسته کتاب و اهمیت آن در مطالعات تاریخی
کسروی در این اثر، رویدادهای انقلاب مشروطه را با نثری روان، دقیق و واقع‌گرایانه روایت کرده و تلاش کرده است تا زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این جنبش را تحلیل کند. آشنایی مستقیم او با وقایع تبریز، به‌ویژه در دوران استبداد صغیر، موجب شده روایت او از اعتبار و استناد بالایی برخوردار باشد.
این کتاب نه‌تنها به چهره‌های برجسته جنبش مشروطه مانند ستارخان و ثقه‌الاسلام تبریزی پرداخته، بلکه با نگاهی بی‌طرفانه، به ضعف‌ها، کاستی‌ها و فرصت‌طلبی‌های سیاسی آن دوره نیز اشاره کرده است. استفاده از نثر فارسی خالص، پرهیز از واژگان بیگانه و بهره‌گیری از اسناد و مشاهدات عینی، از ویژگی‌های شاخص این اثر است.
ترجمه انگلیسی این کتاب توسط ایوان سیگل، زمینه آشنایی مخاطبان غیرایرانی با تاریخ مشروطه ایران را فراهم کرده و بر اهمیت بین‌المللی آن افزوده است.
میراث کسروی و تأثیر ماندگار او بر تاریخ‌نگاری ایران
احمد کسروی در ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ در محوطه کاخ دادگستری تهران به ضرب گلوله ترور شد، اما آثار او همچنان در زمره منابع معتبر و تأثیرگذار در مطالعات تاریخ معاصر ایران قرار دارند. «تاریخ مشروطه ایران» به‌ویژه، به‌عنوان سندی تحلیلی و مستند از یکی از مهم‌ترین دوره‌های تحول سیاسی کشور، جایگاه ویژه‌ای در میان پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ دارد.
برگزاری این نشست، فرصتی برای بازخوانی دوباره این اثر مهم و بررسی ابعاد مختلف آن در بستر تاریخ‌نگاری نوین ایران خواهد بود.
About the Author
