پژوهشگران بین‌المللی با استفاده از رویکردی نوین توانستند در مدل‌های حیوانی، بخشی از آسیب‌های ناشی از بیماری آلزایمر را معکوس کنند. این روش که بر ترمیم سد خونی-مغزی و پاکسازی پلاک‌های آمیلوئید تمرکز دارد، امید تازه‌ای برای یافتن درمان‌های مؤثرتر در آینده ایجاد کرده است.
کاهش چشمگیر پلاک‌های آمیلوئید در مغز موش‌ها
در این مطالعه، تنها پس از سه تزریق دارویی، موش‌های آزمایشگاهی که ژن‌های مشابه بیماران آلزایمری داشتند، بهبود قابل توجهی نشان دادند.
- در چند ساعت نخست پس از تزریق، میزان پلاک‌های آمیلوئید بتا در مغز آن‌ها حدود ۴۵ درصد کاهش یافت.
- پس از سه دوز کامل، توانایی یادگیری فضایی و حافظه این حیوانات با همتایان سالمشان برابری کرد.
این اثرات مثبت دست‌کم شش ماه پایدار ماند؛ موضوعی که در تحقیقات پیش‌بالینی کمتر مشاهده شده است.
رویکرد تازه در درمان آلزایمر؛ ترمیم سد خونی-مغزی
برخلاف تلاش‌های پیشین که بر عبور دارو از سد خونی-مغزی متمرکز بود، این پژوهشگران سد را به‌عنوان یک بافت نیازمند ترمیم در نظر گرفتند. آن‌ها با استفاده از نانوذرات، مسیرهای پاکسازی طبیعی مغز را فعال کردند و خروج مواد زائد از جمله آمیلوئید بتا را تسهیل نمودند.
به گفته جوزپه باتالیا از مؤسسه مهندسی زیستی کاتالونیا، این فرآیند مانند یک آبشار عمل می‌کند: با بازسازی عملکرد عروق مغزی، سیستم قادر می‌شود به‌طور طبیعی مواد سمی را دفع کرده و تعادل خود را بازیابد.
جایگاه این یافته در تحقیقات جهانی آلزایمر
درمان‌های موجود مانند لکانماب و دونانماب تنها می‌توانند روند بیماری را کند کنند، اما قادر به معکوس کردن آن نیستند. یافته‌های جدید نشان می‌دهد که تمرکز صرف بر پاکسازی پلاک‌ها کافی نیست و باید به نقش سد خونی-مغزی نیز توجه شود.
جولیا دادلی، رئیس بخش پژوهش مرکز تحقیقات آلزایمر بریتانیا، با وجود تأکید بر محدودیت‌های این مطالعه در مدل‌های حیوانی، معتقد است این نتایج شواهد رو به رشدی را تقویت می‌کند که ترمیم سد خونی-مغزی می‌تواند مسیر تازه‌ای برای درمان آلزایمر باشد.
جمع‌بندی
موفقیت این درمان جدید آلزایمر در موش‌ها، اگرچه هنوز به معنای کارایی قطعی در انسان نیست، اما چشم‌اندازی نو برای تحقیقات دارویی فراهم کرده است. این رویکرد می‌تواند آغازگر عصری تازه در مبارزه با آلزایمر باشد؛ عصری که به جای عبور از سد خونی-مغزی، بر بازسازی و تقویت آن برای مقابله با بیماری تمرکز دارد.
این پژوهش در مجله علمی Signal Transduction and Targeted Therapy منتشر شده است.
About the Author
محمدرضا صبوری، از روزنامه‌نگاران باسابقه و متعهد در تیم تحریریه مجله خبری است. او با سال‌ها تجربه در عرصه رسانه، به عنوان یک تحلیلگر و گزارشگر قابل اعتماد شناخته می‌شود. صبوری به دلیل دقت، دانش و تخصص خود در پوشش اخبار مهم، به یکی از ستون‌های اصلی تیم تبدیل شده است.